Wat je moet weten over hartaanvallen

Hartaanvallen zijn een van de meest voorkomende en ernstige gezondheidsproblemen wereldwijd. Ze treden op wanneer de bloedtoevoer naar een deel van het hart wordt geblokkeerd, meestal door een bloedstolsel, waardoor de hartspier geen zuurstofrijk bloed meer krijgt. Dit kan leiden tot ernstige schade of zelfs de dood als het niet snel wordt behandeld. Hier is een uitgebreide gids over wat een hartaanval is, hoe je het kunt herkennen, en wat je kunt verwachten tijdens het herstelproces.

Wat is een hartaanval?

Een hartaanval, ook wel bekend als een myocardinfarct, treedt op wanneer de bloedtoevoer naar een deel van het hart wordt geblokkeerd. Dit gebeurt meestal doordat een bloedvat, dat het hart van bloed voorziet, wordt afgesloten door een bloedstolsel. Zonder zuurstofrijk bloed begint het getroffen deel van de hartspier af te sterven.

Voortekenen van een hartaanval

Het herkennen van de voortekenen van een hartaanval kan levens redden. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Pijn op de borst: Dit is het meest voorkomende teken. Het kan aanvoelen als druk, beklemming of een zwaar gevoel in het midden van de borst. De pijn kan komen en gaan.
• Pijn in andere delen van het lichaam: De pijn kan uitstralen naar de armen (meestal de linkerarm), schouders, nek, kaak of rug.
• Kortademigheid: Je kunt moeite hebben met ademhalen, zelfs zonder dat je inspannend bezig bent.
• Misselijkheid of braken: Sommige mensen voelen zich misselijk of moeten overgeven.
• Zweten: Overmatig zweten, vaak gepaard met een koud, klam gevoel.
• Duizeligheid of flauwvallen: Je kunt je licht in het hoofd voelen of zelfs flauwvallen.
• Vermoeidheid: Onverklaarbare vermoeidheid, vooral bij vrouwen, kan een voorteken zijn.

Verschillen tussen mannen en vrouwen

Er zijn verschillen tussen mannen en vrouwen in de voortekenen van een hartaanval:

Mannen

• Pijn op de borst: Het meest voorkomende symptoom bij mannen. De pijn kan aanvoelen als een zwaar gevoel, druk of beklemming op de borst.
• Pijn in andere delen: De pijn kan uitstralen naar de linkerarm, schouders, nek, kaak of rug.
• Kortademigheid: Dit kan optreden zonder dat er sprake is van inspanning.

Vrouwen

• Pijn op de borst: Net als bij mannen, maar soms minder intens.
• Kortademigheid: Een veel voorkomend symptoom bij vrouwen.
• Misselijkheid of braken: Vrouwen ervaren vaak misselijkheid of braken tijdens een hartaanval.
• Vermoeidheid: Een veel voorkomend teken bij vrouwen, vaak in de dagen of weken voor de hartaanval.
• Pijn in rug of kaak: Pijn in de rug of kaak kan ook voorkomen bij vrouwen.

Wat te doen bij een hartaanval?

Als je vermoedt dat iemand een hartaanval heeft, is het cruciaal om snel te handelen. Hier zijn de stappen die je moet volgen:

1. Bel onmiddellijk 112: Dit is de eerste en belangrijkste stap. Vraag om een ambulance en geef de locatie en details over de toestand van de persoon.
2. Blijf kalm en blijf bij de persoon: Moedig de persoon aan om rustig te blijven zitten of liggen. Zorg ervoor dat ze in een comfortabele positie blijven en probeer ze gerust te stellen.
3. Geef aspirine, indien mogelijk: Als de persoon niet allergisch is voor aspirine en niet al een andere bloedverdunner gebruikt, kun je hen een lage dosis aspirine (300 mg) geven om te kauwen. Dit kan helpen om een bloedstolsel te verminderen.
4. Gebruik een AED indien beschikbaar: Als er een automatische externe defibrillator (AED) in de buurt is, gebruik deze volgens de instructies. De AED kan het hartritme van de persoon analyseren en indien nodig een schok toedienen om het hart weer op gang te brengen.
5. Begin met reanimatie (CPR): Als de persoon niet ademt of geen hartslag heeft, begin dan onmiddellijk met reanimatie. Plaats de hielen van je handen in het midden van de borstkas en voer snelle, stevige compressies uit. Druk de borstkas ongeveer 5-6 cm in, met een snelheid van 100-120 compressies per minuut. Blijf doorgaan tot de hulpdiensten arriveren.

Herstelproces na een hartaanval

Als je in Nederland een hartaanval overleeft, begint het herstelproces meestal in het ziekenhuis, waar de afdeling Cardiologie de eerste behandelingen en monitoring verzorgen. Na ontslag uit het ziekenhuis volgt vaak een hartrevalidatieprogramma, dat bestaat uit verschillende stappen om je lichamelijke en emotionele herstel te bevorderen.

1. Hartrevalidatieprogramma: Dit programma helpt je om je kracht, uithoudingsvermogen en vertrouwen te herwinnen. Het omvat gecontroleerde lichaamsbeweging, educatie en counseling.
2. Regelmatige lichaamsbeweging: Dit speelt een sleutelrol in het herstel. Je wordt aangeraden om elke dag een beetje te bewegen, zoals wandelen, en dit geleidelijk op te bouwen.
3. Gezonde voeding: Een dieet rijk aan groenten, fruit, volkorenproducten en magere eiwitten kan de hartgezondheid bevorderen.
4. Emotioneel welzijn: Ontspanningstechnieken zoals yoga of meditatie kunnen helpen bij het verminderen van stress en angst. Counseling of deelname aan steungroepen kan ook nuttig zijn.

Dagelijks leven na een hartaanval

Na een hartaanval kan je leven aanzienlijk veranderen. Hier zijn enkele mogelijke gevolgen:

• Fysieke beperkingen: Je kunt moeite hebben met zware fysieke activiteiten en je uithoudingsvermogen kan verminderen.
• Mentale gevolgen: Stress, angst en depressie kunnen optreden. Het is belangrijk om deze gevoelens te erkennen en te behandelen.
• Levensstijlveranderingen: Je moet mogelijk je levensstijl aanpassen, zoals stoppen met roken, gezonder eten en regelmatig bewegen.

Risicofactoren

Sommige factoren verhogen het risico op een hartaanval, zoals:

• Leeftijd: Het risico neemt toe naarmate je ouder wordt.
• Geslacht: Mannen hebben over het algemeen een hoger risico op hartaanvallen dan vrouwen, hoewel het risico voor vrouwen toeneemt na de menopauze.
• Familiegeschiedenis: Als hartziekten in je familie voorkomen, heb je een hoger risico.
• Roken: Roken beschadigt de bloedvaten en verhoogt het risico op hartaanvallen.
• Hoge bloeddruk: Dit kan leiden tot schade aan de bloedvaten en hartziekten.
• Hoge cholesterol: Verhoogt de kans op verstoppingen in de bloedvaten.
• Diabetes: Verhoogt het risico op hartziekten en hartaanvallen.
• Overgewicht: Draagt bij aan risicofactoren zoals hoge bloeddruk, diabetes en hoge cholesterol.
• Lichamelijke inactiviteit: Regelmatige lichaamsbeweging is cruciaal voor een gezond hart.

Preventie

Het is belangrijk om preventieve maatregelen te nemen om het risico op een hartaanval te verkleinen:

• Gezond eten: Eet een dieet rijk aan fruit, groenten, volkorenproducten, magere eiwitten en gezonde vetten.
• Regelmatig bewegen: Streef naar minstens 30 minuten matig-intensieve lichaamsbeweging per dag.
• Niet roken: Stoppen met roken is een van de beste dingen die je kunt doen voor je hartgezondheid.
• Gewichtsbeheer: Handhaaf een gezond gewicht om risicofactoren zoals hoge bloeddruk en diabetes te verminderen.
• Cholesterol en bloeddruk beheren: Laat je cholesterol en bloeddruk regelmatig controleren en volg de aanbevelingen van je arts.
• Stressmanagement: Technieken zoals meditatie, yoga en diep ademhalen kunnen helpen om stress te verminderen.

Eerste hulp en educatie

Het is belangrijk dat mensen in je omgeving weten hoe ze moeten handelen in geval van een hartaanval. Volg een EHBO-cursus en leer hoe je reanimatie (CPR) en het gebruik van een AED kunt toepassen. Deze vaardigheden kunnen van levensbelang zijn.

Bronnen

• Hoe kan ik mijn herstel na een hartaanval versnellen?
• Leefregels en adviezen na een hartinfarct en/of dotterprocedure