De Roos van Leary: Verbeter jouw Teamcommunicatie

In de wereld van zorgverlening is teamwork essentieel. Elk teamlid brengt unieke kwaliteiten en vaardigheden mee die samen kunnen leiden tot betere zorg en tevreden cliënten. Een belangrijk hulpmiddel om de interacties binnen een team te begrijpen en te verbeteren, is de Roos van Leary. Dit model biedt inzicht in gedrag en communicatie, en helpt teamleden om effectievere posities in te nemen. In deze tekst leggen we de Roos van Leary uit en hoe je deze kunt benutten voor persoonlijke ontwikkeling en teamverbetering.

Wat is de Roos van Leary?

De Roos van Leary, ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary, is een model dat gedrag in sociale interacties visualiseert. Het model is verdeeld in vier kwadranten die verschillende gedragsstijlen vertegenwoordigen. Deze kwadranten zijn:

1. Boven (Leiden): Dit gedrag is dominant en richtinggevend. Het omvat leiderschap, controle en het geven van richting aan anderen.
2. Onder (Volgen): Dit gedrag is meer ter ondersteuning en samenwerking. Het omvat luisteren en helpen zonder leiding te nemen.
3. Links (Afwijzen): Dit gedrag kent meer afstand en terughoudendheid. Het omvat kritiek geven en grenzen stellen.
4. Rechts (Bevestigen): Dit gedrag is positief en waarderend. Het omvat aanmoedigen en anderen bevestigen in hun handelen.

De Kwadranten van de Roos

1. Leiden (Boven)

In de bovenste helft van de Roos bevinden zich de ‘leidende’ gedragingen. Wanneer teamleden zich in deze positie bevinden, nemen ze vaak het initiatief. Dit kan belangrijk zijn in situaties waar snel handelen vereist is, zoals in noodsituaties. Echter, overmatige dominantie kan leiden tot frustratie bij teamleden die zich ondergeschikt voelen.

Voorbeelden van gedrag:

• Het geven van duidelijke instructies.
• Beslissingen nemen wanneer het team in onzekerheid verkeert.
• Het stellen van doelen en verwachtingen.

Positieve aspecten:

• Helpt bij het creëren van structuur.
• Maakt communicatie helder en doelgericht.

Risico’s:

• Kan leiden tot een hiërarchische sfeer.
• Teamleden kunnen zich geremd voelen in hun eigen input.

2. Volgen (Onder)

De onderkant van de Roos omvat het volgende gedrag. Teamleden die zich in deze positie bevinden, zijn ondersteunend en meegaand. Dit gedrag is cruciaal in een zorgsetting, waarin samenwerking en empathie essentieel zijn.

Voorbeelden van gedrag:

• Actief luisteren naar de zorgen van collega’s.
• Openstaan voor feedback en suggesties.
• Taken en verantwoordelijkheden op zich nemen zonder op de voorgrond te treden.

Positieve aspecten:

• Versterkt de teamdynamiek.
• Bevordert een omgeving waarin iedereen zich gewaardeerd voelt.

Risico’s:

• Kan leiden tot een gebrek aan initiatief.
• Teamleden kunnen zich te afhankelijk voelen van anderen.

3. Afwijzen (Links)

In de linkerhelft van de Roos bevinden zich de afwijzende gedragingen. Dit gedrag kan van belang zijn als grenzen nodig zijn in een team. Het kan ook helpen om ongewenste situaties aan te pakken, zoals een gebrek aan professionaliteit.

Voorbeelden van gedrag:

• Kritiek geven op ongepaste acties of ideeën.
• Voorkeur geven aan structuur boven improvisatie.
• Zich terugtrekken in situaties waar onrespect verschijnt.

Positieve aspecten:

• Helpt bij het handhaven van normen en waarden.
• Kan leiden tot verbeteringen en groei van het team.

Risico’s:

• Kan leiden tot defensief gedrag.
• Teamleden kunnen zich geviseerd voelen of onder druk komen te staan.

4. Bevestigen (Rechts)

De rechterkant van de Roos is gereserveerd voor bevestigend gedrag, dat essentieel is voor het opbouwen van een positieve teamcultuur. Dit gedrag moedigt open communicatie en een ondersteunende omgeving aan.

Voorbeelden van gedrag:

• Complimenten geven voor goed werk.
• Positieve feedback geven.
• Aanmoedigen van nieuwe ideeën en initiatieven.

Positieve aspecten:

• Versterkt de teamgeest.
• Vergroot de motivatie en betrokkenheid van teamleden.

Risico’s:

• Als het te veel gebeurt zonder constructieve feedback, kan het oppervlakkig worden.
• Teamleden kunnen zich niet uitgedaagd voelen.

Het Belang van Evenwicht

In het model van de Roos van Leary is het belangrijk om te begrijpen dat geen enkel gedrag in isolatie effectief is. Een gezond team functioneert door een evenwicht tussen de verschillende gedragsstijlen. Te veel nadruk op één stijl kan leiden tot verstoringen in de teamdynamiek.

Bijvoorbeeld, als het team te veel vertrouwt op leiden en afwijzen, kunnen teamleden zich benauwd voelen. Aan de andere kant, als er te veel bevestiging en volgen is, kunnen de productiviteit en resultaten te lijden hebben.

Toepassing in de Praktijk

Reflectie

Reflectie is de eerste stap in het toepassen van de Roos van Leary in je team. Het is belangrijk dat elk teamlid zich bewust is van zijn of haar primaire gedragsstijl. Dit kan gedaan worden door vragen te stellen zoals:

• In welke situaties voel ik me het meest op mijn gemak?
• Heb ik de neiging om anderen te leiden, of doe ik liever wat zij voorstellen?
• Hoe ga ik om met kritiek of feedback?

Communicatie

De Roos van Leary kan ook helpen bij de communicatie binnen het team. Teamleden kunnen leren hun gedrag aan te passen afhankelijk van het gesprek of de situatie. Bijvoorbeeld, als een collega duidelijke richtlijnen nodig heeft, kan het nuttig zijn om een leidende rol aan te nemen.

Opleiding en Training

Teams kunnen profiteren van training en workshops rond de Roos van Leary. Dit biedt een kans om samen te leren, gedrag te bespreken en te oefenen. Workshops helpen niet alleen om vaardigheden te verbeteren, maar bevorderen ook de teamcohesie.

Persoonsgerichte Bedrijfscultuur

Een persoonsgerichte bedrijfscultuur staat centraal in de zorg. Dit betekent dat de focus ligt op de behoeften van zowel de cliënten als de teamleden. Door bewust te zijn van de gedragsstijlen binnen de Roos van Leary, kunnen zorgverleners een omgeving creëren waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt. Een dergelijke cultuur bevordert niet alleen de persoonlijke ontwikkeling van teamleden, maar ook de kwaliteit van zorg die zij leveren.

Conclusie

De Roos van Leary biedt waardevolle inzichten voor zorgverleners die hun rol binnen een team willen verbeteren. Door het gedrag van jezelf en anderen te begrijpen, kun je effectief bijdragen aan de teamdynamiek. Het doel is niet alleen om persoonlijke ontwikkeling te bevorderen, maar ook om als team de best mogelijke zorg te leveren aan de cliënten en de samenleving. Iedereen binnen het team heeft de kans om te groeien, en met de juiste toepassing van de Roos van Leary kunnen zorgverleners deze kans ten volle benutten.