Dresden vs. Gaza: Een Morele Vergelijking

Hoe een beroemde Amerikaanse rabbijn mensenrechten verdedigt in Europa, maar het zwijgen kiest bij massaal geweld in Gaza.

In een tijdperk waarin internationale mensenrechten vaker onderwerp zijn van politieke framing dan van morele consistentie, steekt de houding van Rabbi Shmuley Boteach scherp af. De Amerikaanse rabbijn, auteur en mediapersoonlijkheid – ooit door zichzelf omschreven als “America’s Rabbi” – staat bekend om zijn vurige verdediging van Israël. Maar in zijn confrontatie met commentatoren zoals Candace Owens wordt een pijnlijk patroon zichtbaar: de schijnbare bereidheid om oorlogsmisdaden in Gaza te vergoelijken, terwijl hij diezelfde daden elders in de geschiedenis fel veroordeelt.

Dresden als moreel referentiepunt

Tijdens een verhitte discussie met Owens wees Boteach op het bombardement op Dresden in 1945, waarbij meer dan 20.000 Duitse burgers omkwamen door Britse en Amerikaanse bommen. Hij noemde het een “schending van mensenrechten” – een standpunt dat breed gedeeld wordt onder historici en ethici. De aanval op een grotendeels civiele stad zonder grote militaire waarde wordt vaak gezien als collectieve bestraffing.

Zijn boodschap was duidelijk: we mogen de misstappen van onze bondgenoten niet onder het tapijt vegen. Morele verantwoordelijkheid kent geen nationaliteit.

Gaza: dezelfde daden, andere reactie

Toch lijkt die universele ethiek bij Boteach te stoppen wanneer het aankomt op Gaza. Sinds oktober 2023 heeft Israël daar, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie en de VN, meer dan 37.000 Palestijnen gedood, waaronder duizenden vrouwen en kinderen. Velen stierven bij luchtaanvallen op scholen, ziekenhuizen en vluchtelingenkampen. Toch heeft Boteach deze aanvallen meermaals publiekelijk verdedigd.

Hij spreekt over “terroristische barbaren”, prijst de Israëlische luchtmacht als “moreel voorbeeld” en verwijt critici antisemitisme. Van het erkennen van Palestijns lijden of het bekritiseren van de disproportionele schade is nauwelijks sprake.

Een ongemakkelijke vergelijking

Candace Owens, controversieel commentator op rechts, stelde publiekelijk dat Gaza inmiddels zwaarder is gebombardeerd dan Dresden. Op het eerste gezicht een boude uitspraak—maar cijfers ondersteunen haar vergelijking. In slechts anderhalf jaar tijd zijn tienduizenden tonnen explosieven op Gaza afgeworpen, in meer dan 30.000 afzonderlijke luchtaanvallen. De vernietiging van civiele infrastructuur is totaal. Zelfs VN-gebouwen en ambulances bleken geen veilige plekken.

Het verschil zit niet alleen in schaal, maar in aard: Dresden vond plaats in oorlogstijd, tegen een bewapende natie met een miljoenenleger en geavanceerde technologie. Gaza daarentegen kent geen tanks, geen luchtmacht, geen marine—het is grotendeels weerloos.

Wie spreekt er wél?

Terwijl internationale politici vaak zwijgen of Israël onvoorwaardelijk steunen, komt kritiek juist steeds vaker uit Israël zelf. Honderdduizenden Israëli’s – journalisten, veteranen, artsen en activisten – spreken zich uit tegen de aanhoudende aanvallen. Sommigen anoniem, anderen met naam en toenaam.

Onder hen:

• Israel Frey, een ultraorthodoxe journalist die moest onderduiken na zijn kritiek op de bombardementen.
• Reservisten van elite-eenheid 8200, die openlijk protesteerden tegen het militaire geweld.
• Artsen en hulpverleners, die getuigen van het systematisch vernietigen van ziekenhuizen en blokkeren van voedseltransporten.
• Voormalige IDF-soldaten, die anoniem verklaren dat ze bevelen kregen om op ongewapende burgers te schieten bij voedseluitdeelpunten.

Hun woorden zijn krachtig, juist omdat ze van binnenuit komen – uit liefde voor hun land, niet uit haat jegens Israël. Zij wijzen op het ontbreken van een duidelijke militaire strategie en de morele tol die wordt betaald.

Selectieve verontwaardiging

Rabbi Boteach’s houding roept vragen op over morele selectiviteit. Als het bombarderen van een Duitse stad zonder directe militaire waarde in 1945 een schending van mensenrechten is, waarom geldt dat dan niet voor Gaza vandaag? Zijn verdediging komt niet voort uit afgewogen juridische of humanitaire analyse, maar vooral uit retoriek, emotionele taal en ideologisch vuur.

Volgens sommigen gebruikt hij zijn intelligentie en platform niet om vrede te zoeken, maar om eenzijdige rechtvaardiging te bieden voor massaal geweld tegen een burgerbevolking.

De kracht van het geweten

Uiteindelijk is het niet alleen een kwestie van historische vergelijking of politieke voorkeur. Het gaat om de kern van mensenrechten: iedereen heeft recht op leven, bescherming en waardigheid – ongeacht nationaliteit, religie of vlag.

Wanneer religieuze of politieke leiders die fundamentele waarden ondergeschikt maken aan loyaliteit of ideologie, verliezen hun woorden aan geloofwaardigheid. En wanneer zij wél spreken over Dresden, maar zwijgen over Gaza, dan is dat geen toeval. Het is een keuze.

Een keuze die steeds moeilijker wordt te verantwoorden voor wie het geweten serieus neemt.