9 augustus – Een dag van herinnering, dankbaarheid en verbondenheid
📜 Een geschiedenis die ons vormt
Op 9 augustus 1890 arriveerde het stoomschip Prins Willem II in Suriname met aan boord de eerste groep van 94 Javaanse contractarbeiders, afkomstig uit Soerakarta (het huidige Solo) in Nederlands-Indië. Deze mensen waren geworven door de Nederlandse koloniale overheid om het tekort aan arbeidskrachten op de Surinaamse plantages op te vangen, na de afschaffing van de slavernij in 1863.
De reis begon in Java en verliep via het Suez-kanaal, dat sinds 1869 een snellere verbinding bood tussen Azië en het Caribisch gebied. Ondanks deze kortere route was de tocht lang en zwaar. De omstandigheden aan boord waren primitief: beperkte medische zorg, karige voeding, en weinig comfort. Families werden gescheiden, en velen arriveerden ziek of verzwakt.
Advertentie
Eenmaal aangekomen in Suriname werden de Javanen direct te werk gesteld op plantages zoals Mariënburg, Zoelen, Peperpot, Reijnsdorp en andere landbouwgebieden. De contracten waren streng, het werk zwaar, en de leefomstandigheden sober. Ze leefden onder het poenale sanctiestelsel, dat hen vrijwel rechteloos maakte en zware straffen toestond bij contractbreuk.
Pas nadat hun contracten waren verlopen, vestigden velen zich in dorpen zoals Tamanredjo, Lelydorp, Domburg en anderen. Daar ontstonden Javaanse gemeenschappen die hun cultuur, taal en tradities in ere hielden.
De Javaanse gemeenschap bracht een rijke culturele erfenis mee:
- 🥢 De Javaanse keuken, met gerechten als nasi goreng, sate, gado gado
- 🎶 Muziek en dans, zoals gamelan en djarang kepang
- 🧘🏽 Spiritualiteit, met invloeden van islam, boeddhisme en animisme
- 🧵 Ambachten, zoals batik en houtsnijwerk
Hun waarden — respect, discipline, harmonie en gemeenschapszin — hebben diepe wortels gekregen in de Surinaamse samenleving. Vandaag de dag zijn de Javanen een essentieel onderdeel van Suriname: sociaal, economisch en cultureel.
🕊️ De erfenis van het verleden
We voelen de pijnen en het verdriet die onze ouders ons meegaven. Niet omdat zij dat wilden, maar omdat het verleden hen gevormd had. Die pijn gaat over het leed van hun ouders — onze grootouders — die de oversteek maakten van Nederlands-Indië naar Suriname en het zware leven tegemoet gingen op de plantages.
Die pijn werd later versterkt door de vrijgave van het koloniale archief in de jaren 90 van de vorige eeuw, waarin details naar boven kwamen die hun ouders hen nooit hadden verteld. Namelijk dat velen van hen gestolen en misleide pubers waren, soms slechts 14 jaar oud, die onder valse beloften en zonder ouderlijke toestemming naar Suriname werden gebracht. Deze onthullingen brachten verdriet, woede en verwarring, maar ook helderheid en erkenning.
De migratie vanuit Suriname naar Nederland was op haar beurt geen eenvoudige reis. Het was een overgang van warmte naar kou, van vertrouwdheid naar onzekerheid. Onze ouders droegen de last van koloniale erfenissen, van raciale spanningen, van sociaal-economische barrières. En toch, ondanks alles, zijn we hier.
Die pijn werd niet altijd uitgesproken. Ze zat in de stilte aan de eettafel, in de blik naar buiten, in de verhalen die niet verteld werden. Maar wij, hun kinderen, voelden het. We erfden niet alleen hun genen, maar ook hun herinneringen. En vandaag erkennen we dat. Niet om te blijven hangen in het verleden, maar om het te begrijpen — en te helen.
🌱 Dankbaarheid als fundament
Wat ons vandaag ook kenmerkt, is dankbaarheid. Dankbaarheid jegens de Nederlanders die ons ontvingen, die ruimte maakten voor onze cultuur, onze muziek, onze taal. Dankbaarheid jegens de andere Surinamers die ons als broeders en zusters zagen, ongeacht afkomst of religie. En ja, ook dankbaarheid jegens meneer Desi Bouterse — de Vader des Vaderlands — die zich inzette voor een Suriname waarin we elkaar begroeten met Fawaka: een woord dat geen grenzen kent, alleen verbondenheid.
Dankbaarheid betekent niet dat alles perfect was. Het betekent dat we erkennen wat goed ging, dat we waarderen wat ons hielp groeien. Het betekent dat we de bruggen zien die gebouwd zijn — soms met moeite, maar altijd met hoop.
🤝 Eén volk, vele verhalen
Vandaag zijn we één volk. Maar dat betekent niet dat we allemaal hetzelfde zijn. Integendeel: onze kracht ligt in onze diversiteit. We zijn Javanen, Creolen, Marrons, Chinezen, Nederlanders. We spreken Sranan Tongo, Nederlands, Javaans, en soms alles door elkaar. We eten nasi goreng én stamppot. We dansen op kaseko én op gamelan.
Wat ons bindt is niet uniformiteit, maar verbondenheid. We zijn verbonden door onze geschiedenis, door onze strijd, door onze dromen. We zijn verbonden door het feit dat we elkaar begroeten met Fawaka — hoe gaat het met jou?
📚 Educatie als sleutel tot samenleven
Onze jongeren verdienen een toekomst waarin ze trots kunnen zijn op hun roots én hun toekomst. Een toekomst waarin ze niet hoeven kiezen tussen Suriname en Nederland, maar beide kunnen omarmen. Een toekomst waarin ze weten: ik ben genoeg, precies zoals ik ben.
Educatie betekent niet alleen leren uit boeken, maar ook leren van elkaar. Leren over elkaars geschiedenis, elkaars pijn, elkaars vreugde. Leren om te luisteren, om te begrijpen, om te verbinden.
🎉 Herdenken én vieren
Sommigen vragen: hoe kun je herdenken en vieren tegelijk? Het antwoord is simpel: omdat het leven beide is. Herdenken is erkennen wat was. Vieren is omarmen wat is. En samen vormen ze de brug naar wat komt.
We herdenken de pijn van migratie, van verlies, van racisme. Maar we vieren de kracht van gemeenschap, van liefde, van vooruitgang. We herdenken de offers van onze ouders. Maar we vieren de kansen van onze kinderen.
Vandaag zijn we thuis. Niet omdat we terug zijn gegaan, maar omdat we een thuis hebben gebouwd — hier, samen.
🗣️ Een oproep aan iedereen
Aan alle Nederlanders: leer onze verhalen kennen. Vraag, luister, verbind. Aan alle Surinamers: wees trots op wie je bent. Je geschiedenis is rijk, je toekomst is krachtig. Aan alle jongeren: jullie zijn de brug tussen werelden. Bouw met liefde, met wijsheid, met lef.
Aan politici, onderwijzers, kunstenaars, ouders: geef ruimte aan verhalen die verbinden. Geef jongeren de taal om zichzelf te begrijpen. Geef gemeenschappen de middelen om samen te groeien.
🌍 Vandaag zijn we thuis
Vandaag, op 9 augustus, herdenken we.
Vandaag vieren we.
Vandaag zijn we Surinamer.
Vandaag zijn we Nederlander.
Vandaag zijn we thuis.
Soemo’s WijsNieuws 
Plaats een reactie