Alaska-top: Een Keerpunt voor de Wereldorde?

De wereld staat op een kantelpunt. Terwijl de oorlog in Oekraïne voortduurt en internationale spanningen oplopen, voltrekt zich een veel fundamentelere verschuiving: een hertekening van de wereldorde. Volgens politiek analist Barbara Boyd is de geplande top tussen Donald Trump en Vladimir Poetin in Alaska geen gewone diplomatieke ontmoeting, maar een symbolisch moment dat het begin markeert van een nieuwe geopolitieke realiteit. Een realiteit waarin Europa, en met name het Britse model van geopolitiek, zijn dominante positie dreigt te verliezen.

In dit essay verkennen we de kern van Boyd’s analyse, de historische context van het conflict, en de implicaties voor Europa, Nederland en de rest van de wereld.

🧭 Twee wereldbeelden in botsing

Boyd stelt dat de wereld verdeeld is tussen twee fundamenteel verschillende visies op internationale betrekkingen:

1. Het “rules-based international order”

Dit model, dat vaak wordt gepresenteerd als een systeem van vrede, democratie en vrije handel, is volgens Boyd in werkelijkheid een voortzetting van het Britse imperialisme. Het draait om:

• Geopolitieke controle via militaire allianties zoals de NAVO.
• Economische dominantie via instellingen als het IMF en de Wereldbank.
• Exploitatie van grondstoffen in ontwikkelingslanden onder het mom van “hulp”.

Europa, en vooral het Verenigd Koninkrijk, speelt hierin een centrale rol. Het model is gebaseerd op exclusiviteit, hiërarchie en het behoud van macht door een selecte groep landen.

2. De multipolaire wereldorde

Daartegenover staat een model waarin meerdere machtsblokken samenwerken op basis van wederzijds respect en economische ontwikkeling. Aangevoerd door landen als Rusland, China, India en gesteund door delen van Afrika en Latijns-Amerika, richt deze visie zich op:

• Infrastructuurprojecten zoals de Belt and Road Initiative.
• Regionale samenwerking zonder inmenging van voormalige koloniale machten.
• Vrede door dialoog in plaats van militaire interventie.

Opmerkelijk is dat Boyd Donald Trump positioneert als een bondgenoot van deze multipolaire visie, ondanks zijn verleden als president van een wereldmacht.

🏔️ De Alaska-top: een nieuwe Jalta?

De geplande ontmoeting tussen Trump en Poetin in Alaska wordt door Boyd vergeleken met de Jalta-conferentie van 1945, waar Roosevelt, Churchill en Stalin de wereld na de Tweede Wereldoorlog hertekenden. Maar dit keer is Europa niet uitgenodigd.

Wat staat er op de agenda?

• Vrede in Oekraïne: Zonder Zelensky of Europese leiders aan tafel.
• Ontwikkeling van het Noordpoolgebied: Economische samenwerking in een regio rijk aan grondstoffen.
• Strategische herpositionering: Een wereld waarin bilaterale deals en regionale allianties belangrijker worden dan supranationale instellingen.

Boyd ziet deze top als een directe uitdaging aan het Europese model van geopolitiek, dat gebaseerd is op controle en exclusiviteit. Het is een symbolische buitensluiting van Europa uit het centrum van de besluitvorming.

🇪🇺 Europa’s existentiële crisis

Europa reageert volgens Boyd “hysterisch” op deze ontwikkelingen. Niet vanwege een directe militaire dreiging, maar omdat het zijn greep op de wereld dreigt te verliezen.

Waarom Europa zich zorgen maakt:

• Verlies van invloed: Als de VS en Rusland vrede sluiten zonder Europa, verliest Brussel zijn rol als bemiddelaar.
• Economische marginalisatie: Nieuwe handelsroutes en infrastructuurprojecten omzeilen Europese havens en banken.
• Narratief onder druk: Het idee dat Europa de hoeder is van mensenrechten en democratie wordt wereldwijd steeds minder geloofd.

Boyd noemt dit de “doodskreet van een parasitair systeem” dat zijn legitimiteit verliest. Europa staat voor een existentiële keuze: vasthouden aan het verleden of zich aanpassen aan een nieuwe realiteit.

🔄 Van oorlog naar herpositionering

Hoewel de oorlog in Oekraïne nog steeds woedt, suggereert Boyd dat de echte strijd zich verplaatst van het slagveld naar de onderhandelingstafel.

Wat dit betekent:

• Einde van proxy-oorlogen: Als Rusland en de VS tot een akkoord komen, verliest Europa zijn strategische pionnen.
• Economische strijd: Sancties, handelsblokkades en valuta-oorlogen vervangen militaire confrontaties.
• Diplomatieke isolatie: Landen die kiezen voor multipolariteit keren zich af van Europese initiatieven.

De oorlog in Oekraïne wordt zo een symptoom van een dieper liggend conflict: dat tussen een stervend imperium en een opkomende wereldorde.

🌐 De opmars van multipolaire instituties

De multipolaire wereld is niet alleen een idee, maar krijgt steeds meer vorm via concrete instituties en samenwerkingsverbanden:

BRICS+

• Uitbreiding van het blok met landen als Iran, Egypte en Argentinië.
• Alternatieve financiële systemen en ontwikkelingsbanken.

Belt and Road Initiative

• China’s megaproject dat continenten verbindt via infrastructuur.
• Samenwerking zonder politieke voorwaarden.

Afrikaanse onafhankelijkheidsbewegingen

• Landen als Mali, Niger en Burkina Faso keren zich af van Franse invloed.
• Nieuwe allianties met Rusland, China en Turkije.

Boyd ziet deze ontwikkelingen als bewijs dat de wereld zich losmaakt van het Westen.

🇳🇱 En Nederland dan?

Voor kleinere Europese landen zoals Nederland is deze geopolitieke verschuiving een uitdaging én een kans.

Mogelijke strategieën:

• Economische diversificatie: Investeren in samenwerking met BRICS-landen en infrastructuurprojecten buiten Europa.
• Diplomatieke heroriëntatie: Actieve rol in vredesonderhandelingen en regionale samenwerking.
• Culturele positionering: Nederland als innovatief, duurzaam en diplomatiek bruggenbouwer.

Boyd impliceert dat landen die durven loskomen van het oude model, kunnen floreren in de nieuwe wereldorde.

🧠 Slotbeschouwing: een wereld op het kantelpunt

Barbara Boyd’s analyse is scherp, controversieel en confronterend. Ze stelt dat de wereld niet zomaar verandert, maar dat we getuige zijn van een fundamentele transformatie. De oorlog in Oekraïne, de Alaska-top, en de opkomst van BRICS zijn geen losse gebeurtenissen, maar onderdelen van een groter verhaal.

Europa staat voor een keuze:

• Vasthouden aan het verleden en zijn invloed verliezen.
• Meebewegen met de toekomst en een nieuwe rol vinden.

De rest van de wereld is al onderweg. De vraag is: durft Europa de sprong te wagen?