Vaccinbeleid onder vuur: Kennedy hervormt gezondheidszorg VS

Inleiding

Sinds zijn benoeming tot minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken in februari 2025 heeft Robert F. Kennedy Jr. een ongekende koers ingezet die de fundamenten van het Amerikaanse gezondheidsbeleid op hun grondvesten doet schudden. Zijn besluit om miljarden aan overheidsfinanciering voor mRNA-onderzoek stop te zetten, heeft niet alleen de farmaceutische industrie in de VS op scherp gezet, maar ook wereldwijd de discussie over medische ethiek, transparantie en volksgezondheid opnieuw aangewakkerd.

Wat begon als een beleidswijziging in Washington, lijkt uit te groeien tot een mondiale heroverweging van de rol van Big Pharma. Maar hoe ver reikt Kennedy’s invloed werkelijk? En wat betekent dit voor burgers, bedrijven en overheden in Europa en daarbuiten?

Kennedy’s kruistocht tegen mRNA-technologie

Robert F. Kennedy Jr. staat al jaren bekend als een uitgesproken criticus van vaccinbeleid, farmaceutische belangenverstrengeling en de invloed van lobbygroepen op wetenschappelijke instituten. Zijn benoeming tot minister van Volksgezondheid was dan ook controversieel, maar voor velen een teken van politieke vernieuwing.

Een van zijn eerste beleidsdaden was het stopzetten van financiering voor mRNA-projecten bij onder andere Sanofi, Moderna en Pfizer. Deze bedrijven ontvingen tijdens de pandemie miljarden aan subsidies en contracten via Amerikaanse agentschappen zoals BARDA en NIH. Kennedy stelde dat deze technologie onvoldoende getest was, te veel risico’s met zich meebracht en dat de overheid “niet langer belastinggeld moet verspillen aan ineffectieve gentherapieën”.

Volgens het SOMO-rapport “Pharma’s Pandemic Profits” verdienden Pfizer en Moderna samen meer dan $55 miljard aan mRNA-vaccins, grotendeels gefinancierd door overheden. Kennedy’s besluit om deze geldstromen af te sluiten, betekent een directe klap voor hun R&D-budgetten en toekomstige innovatieplannen.

Reactie van de farmaceutische industrie

De reactie van Big Pharma liet niet lang op zich wachten. Aandelen van Moderna daalden met 7,9%, BioNTech met 7,1% en Pfizer met 3% in de week na Kennedy’s benoeming. Analisten spraken van “strategische paniek”, vooral omdat Kennedy ook hervormingen aankondigde binnen de FDA en NIH — instellingen die cruciaal zijn voor goedkeuring en toezicht op medicijnen.

Hoewel bedrijven als Pfizer en Sanofi nog steeds wereldwijd actief zijn en inkomsten genereren uit andere producten zoals kanker- en diabetesmedicatie, is hun dominantie op het gebied van pandemiebeleid en vaccinontwikkeling duidelijk aangetast.

Kennedy’s MAHA-initiatief (Make America Healthy Again) verschuift de focus van pandemiepreventie naar chronische ziekten, natuurlijke immuniteit en transparantie in medische besluitvorming. Dit dwingt farmaceuten tot herpositionering en mogelijk zelfs tot het afstoten van mRNA-gerelateerde divisies.

Juridische en maatschappelijke gevolgen

Naast financiële schade zijn er ook juridische vragen gerezen. In Nederland bijvoorbeeld diende een man een schadeclaim in wegens ernstige bijwerkingen na een Janssen-vaccinatie. Zijn advocaat, Laura-Jean van de Ven, stelt dat zowel de overheid als de producent verantwoordelijk zijn voor het gebrek aan waarschuwing in de bijsluiter.

De zaak toont aan hoe onduidelijk de aansprakelijkheid is bij vaccinatieschade. Afspraken tussen overheden en farmaceuten zijn vaak geheim, waardoor slachtoffers in een juridisch vacuüm belanden. Kennedy heeft in de VS opgeroepen tot volledige transparantie van deze contracten en wil een federaal compensatiefonds oprichten voor vaccinatieslachtoffers.

Hoewel er geen strafrechtelijke vervolgingen zijn tegen farmaceutische CEO’s of beleidsmakers, groeit de maatschappelijke druk. Op alternatieve mediaplatforms zoals Rumble worden extreme reacties gepost, variërend van oproepen tot juridische vervolging tot complottheorieën over overheidscontrole.

Internationale impact en het risico op een domino-effect

De vraag die nu op tafel ligt: zal Kennedy’s beleid een domino-effect veroorzaken in Europa en de rest van de wereld?

Er zijn aanwijzingen dat dit mogelijk is. Europese landen werken nauw samen met Amerikaanse instituten en volgen vaak hun wetenschappelijke richtlijnen. Als de FDA haar koers wijzigt, kan dat indirect invloed hebben op het EMA (European Medicines Agency). Bovendien groeit ook in Europa de kritiek op mRNA-technologie, vooral in landen als Duitsland, Italië en Nederland.

Toch zijn er obstakels. Europese landen hebben meerjarige contracten met vaccinproducenten, en hun politieke cultuur is minder vatbaar voor radicale koerswijzigingen. Bovendien blijft de wetenschappelijke consensus grotendeels achter mRNA-vaccins staan, wat beleidswijzigingen bemoeilijkt.

Kennedy’s invloed is dus reëel, maar afhankelijk van media-aandacht, publieke druk en de bereidheid van andere landen om hun gezondheidsbeleid te herzien.

Beveiliging en politieke tegenstand

Gezien zijn controversiële standpunten en familiegeschiedenis — zowel zijn vader als oom werden vermoord — wordt Kennedy sinds juli 2024 beveiligd door de Secret Service. De beslissing werd genomen na de moordaanslag op Donald Trump, en vanwege tientallen bedreigingen die Kennedy ontving.

Politiek gezien staat hij onder druk van zowel Democraten als Republikeinen. Joe Biden noemde hem “een gevaarlijke afleider”, terwijl Donald Trump hem beschuldigde van het afsnoepen van stemmen in swing states. Zelfs binnen zijn eigen familie is er verdeeldheid: meerdere Kennedy’s steunen Biden en distantiëren zich van RFK Jr.

Toch blijft Kennedy standvastig. Zijn toetreding tot de Senaat samen met Tulsi Gabbard versterkt zijn positie als hervormer, en zijn populariteit onder burgers die zich niet vertegenwoordigd voelen door het establishment groeit gestaag.

Conclusie: een kantelpunt in gezondheidsbeleid

Robert F. Kennedy Jr. is geen gewone minister. Hij is een katalysator voor verandering, een uitdager van gevestigde belangen en een stem voor burgers die zich verraden voelen door politiek en industrie. Zijn strijd tegen Big Pharma is geen persoonlijke vendetta, maar een poging om het gezondheidsbeleid te herijken op basis van transparantie, preventie en menselijke waardigheid.

Of hij zal slagen, hangt af van zijn vermogen om structurele hervormingen door te voeren, publieke steun te behouden en internationale navolging te inspireren. Maar één ding is zeker: de wereld kijkt mee, en de fundamenten van het medische establishment zijn aan het verschuiven.