Ouagadougou, augustus 2025 — In een tijd waarin mondiale filantropie en technocratische invloed steeds meer grip krijgen op publieke systemen, kiest Burkina Faso onder leiding van kapitein Ibrahim Traoré voor een radicaal andere koers. Zijn regering heeft recentelijk het genetisch gemodificeerde muggenproject van de Bill & Melinda Gates Foundation stopgezet, en daarmee een krachtig signaal afgegeven: het land wil zijn eigen pad bewandelen, vrij van buitenlandse inmenging.
Deze beslissing past in een bredere beweging van zelfbeschikking, economische herstructurering en culturele herwaardering die Traoré sinds zijn machtsgreep in 2022 heeft ingezet. Maar is deze koers gerechtvaardigd? En wat zegt dit over de rol van figuren als Bill Gates in Afrika?
Een breuk met technocratische filantropie
Het malaria-project in Burkina Faso, onderdeel van het internationale initiatief Target Malaria, had als doel om genetisch aangepaste mannelijke muggen vrij te laten die onvruchtbare nakomelingen zouden voortbrengen. Dit zou op termijn de malariapopulatie drastisch verminderen. Hoewel het project wetenschappelijk werd ondersteund en in samenwerking met lokale onderzoekers werd uitgevoerd, besloot de militaire regering in augustus 2025 om het volledig te verbieden. Alle muggenmonsters moesten worden vernietigd volgens een strikt protocol.
Advertentie
De reden? Volgens Traoré’s regering was er sprake van onvoldoende transparantie, ethische bezwaren en een gebrek aan inspraak van de lokale bevolking. Het project werd gezien als een voorbeeld van “experimentele filantropie” waarbij Afrikaanse landen fungeren als testgebieden voor westerse technologieën — een sentiment dat ook leeft in andere delen van het continent.
Gates’ reputatie: tussen redding en arrogantie
Bill Gates wordt wereldwijd geprezen voor zijn inzet in de strijd tegen ziektes als polio, malaria en HIV. Zijn stichting heeft miljarden geïnvesteerd in gezondheidszorg, onderwijs en landbouw in Afrika. Toch is zijn invloed niet onomstreden. In India veroorzaakte zijn uitspraak dat het land een “laboratorium” is voor innovatie een storm van kritiek. Veel Indiërs voelden zich gereduceerd tot proefpersonen in een technocratisch experiment.
Ook tijdens de COVID-19-pandemie speelde Gates een centrale rol via vier organisaties: zijn eigen stichting, GAVI, CEPI en de Wellcome Trust. Samen besteedden ze bijna $10 miljard aan pandemiebestrijding — een bedrag vergelijkbaar met dat van de grootste Amerikaanse overheidsinstantie voor internationale gezondheidszorg. Deze organisaties bepaalden mede welke vaccins werden ontwikkeld, hoe ze werden verdeeld en waar het geld naartoe ging. Dat leidde tot zorgen over democratische controle en publieke transparantie.
Hoewel veel complottheorieën rond Gates feitelijk onjuist zijn, is het legitiem om te vragen: hoeveel macht mag één persoon hebben in mondiale crisissituaties?
Traoré’s alternatief: soevereiniteit en zelfredzaamheid
Sinds zijn aantreden heeft Ibrahim Traoré Burkina Faso fundamenteel hervormd. Hij weigerde leningen van het IMF en de Wereldbank, betaalde binnenlandse schulden af en investeerde massaal in landbouwmechanisatie. Meer dan 400 tractoren, honderden pompen en motorfietsen werden verdeeld onder boeren. De productie van tomaten, gierst en rijst steeg aanzienlijk.
Daarnaast bouwt zijn regering nieuwe fabrieken, verbetert het wegennet en werkt aan een internationale luchthaven. Franse militaire operaties en media zijn het land uitgezet, en ministers kregen 30% minder loon terwijl ambtenaren juist 50% meer ontvingen. Zelfs de rechtspraak onderging een symbolische transformatie: Britse pruiken en toga’s werden vervangen door Burkinabé-kledij.
Traoré’s beleid is doordrenkt van nationalistische symboliek en gericht op het herstellen van trots en autonomie. Voor veel Burkinabé is hij een leider die eindelijk de belangen van het volk boven die van buitenlandse machten stelt.
De zaak Arno van Kessel: een Nederlands schaduwverhaal
Parallel aan deze ontwikkelingen speelt zich in Nederland een controversiële zaak af. Advocaat Arno van Kessel, bekend om zijn kritische houding tegenover het coronabeleid en zijn pogingen om internationale figuren zoals Bill Gates juridisch ter verantwoording te roepen, werd met geweld gearresteerd door de militaire politie. Zonder aanklacht werd hij opgesloten in de zwaarst beveiligde gevangenis van Nederland.
Hoewel het Openbaar Ministerie stelt dat hij betrokken zou zijn bij een crimineel netwerk, is er tot op heden geen concreet bewijs gepresenteerd. De zaak krijgt opvallend weinig aandacht in de mainstream media, wat bijdraagt aan het gevoel van onrecht en censuur onder zijn aanhangers.
Deze arrestatie roept fundamentele vragen op over rechtsstaat, persvrijheid en de ruimte voor systeemkritiek in een democratie.
Een wereld in transitie
Wat we zien in Burkina Faso — en in bredere zin in Afrika — is een verschuiving van afhankelijkheid naar zelfbeschikking. Leiders als Traoré kiezen voor een koers die botst met het dominante model van westerse hulp en technocratische filantropie. Of je het nu eens bent met zijn aanpak of niet, het is duidelijk dat hij zijn bevolking centraal stelt in zijn beleid.
Tegelijkertijd roept de invloed van figuren als Bill Gates vragen op over macht, legitimiteit en ethiek. Zijn bijdragen aan wereldgezondheid zijn onmiskenbaar, maar de manier waarop hij die invloed uitoefent verdient kritische reflectie.
En in Nederland toont de zaak van Arno van Kessel dat ook hier de grenzen tussen macht en recht onder druk staan.
Conclusie: In een wereld waarin mondiale structuren steeds meer grip krijgen op lokale realiteiten, is de roep om autonomie en transparantie luider dan ooit. Burkina Faso onder Traoré is daar een krachtig voorbeeld van — en het is aan ons allemaal om te bepalen welke vorm van leiderschap we werkelijk willen steunen.
Soemo’s WijsNieuws 
Plaats een reactie