🌍 Venezuela en Guyana: Het Strijdtoneel om Essequibo

Rotterdam – Wat als een vergeten grenslijn plots het middelpunt wordt van een geopolitiek schaakspel? Wat als een stuk regenwoud, groter dan Engeland, niet alleen olie bevat maar ook symbolische waarde voor een natie in crisis? En wat als de VS, China en zelfs Suriname zich ermee gaan bemoeien?

Welkom in het conflict rond Essequibo — een regio in het westen van Guyana die door Venezuela geclaimd wordt, en die nu het toneel is van militaire dreiging, diplomatieke spanning en historische trauma’s.

🗺️ Wat is Essequibo eigenlijk?

Essequibo is een gigantisch gebied van zo’n 160.000 km², goed voor twee derde van Guyana’s grondgebied. Het is rijk aan olie, goud, hout en water, en grenst aan Venezuela. Sinds de 19e eeuw is het onderwerp van een slepend grensconflict.

In 1899 werd de grens internationaal vastgesteld — in het voordeel van Guyana (toen nog Brits-Guyana). Venezuela accepteerde dat nooit volledig. Sinds de jaren ’60, en vooral onder Hugo Chávez en Nicolás Maduro, is de claim weer opgelaaid.

🛢️ Waarom nu?

De reden is simpel én complex: olie. Sinds 2015 zijn er enorme offshore olievelden ontdekt in de wateren rond Essequibo. ExxonMobil en andere multinationals pompen miljarden in Guyana’s economie. Venezuela, dat zelf kampt met sancties en economische malaise, ziet dat met lede ogen aan.

In december 2023 hield Venezuela een referendum: meer dan 95% van de stemmers steunde de annexatie van Essequibo. Maduro kondigde aan dat het gebied voortaan als “deelstaat” van Venezuela zou worden beschouwd. Op scholen, kaarten en in propaganda wordt Essequibo nu als “Venezolaans” gepresenteerd.

⚔️ De VS komt eraan — met oorlogsschepen

De Verenigde Staten, onder president Trump, reageerden fel. In 2025 liggen er acht oorlogsschepen, een kernonderzeeër en straaljagers aan de Venezolaanse kust. Officieel is de missie gericht op het bestrijden van drugssmokkel, vooral van netwerken als Tren de Aragua.

Maar er is geen hard bewijs geleverd dat de Venezolaanse boten die zijn aangevallen daadwerkelijk drugs vervoerden. Analisten trekken parallellen met de WMD-claim in Irak in 2003 — een dreiging zonder bewijs, maar met grote gevolgen.

De VS heeft ook een beloning van 50 miljoen dollar uitgeloofd voor informatie die leidt tot de arrestatie van Maduro, die wordt beschuldigd van betrokkenheid bij het Cartel de los Soles.

🧠 Venezuela’s reactie: milities, bergen en propaganda

Maduro heeft niet stilgezeten. In september 2025 kondigde hij aan dat 284 frontposities zijn ingericht langs de grenzen, bemand door leger, politie en burgermilities. Die milities — vaak “colectivos” genoemd — zijn loyaal aan het regime en actief in steden, sloppenwijken en strategische gebieden.

Er zijn muurschilderingen verschenen met teksten als “Essequibo is van Venezuela” en “Geen Yankee-invasie”. Op Telegram en staatsmedia roept Maduro op tot nationale eenheid en verzet.

🧪 Drugs als rookgordijn?

Veel critici — waaronder historici en journalisten — stellen dat het cocaïne-argument een rookgordijn is. De geschiedenis toont dat westerse landen zelf betrokken waren bij productie en distributie:

• De Nederlandse Cocaïnefabriek in Amsterdam produceerde tot in de jaren ’30 legaal cocaïne voor medisch en militair gebruik.
• Tijdens de Binnenlandse Oorlog in Suriname vielen namen als Klaas Bruinsma en Desi Bouterse in cocaïnegerelateerde contexten.
• Gary Webb’s onderzoek (“Dark Alliance”) toonde aan dat de CIA indirect betrokken was bij cocaïnehandel om de Contra’s in Nicaragua te financieren.

Kortom: het cocaïneverhaal is historisch beladen en politiek selectief. Of zoals men in Rotterdam zou zeggen: kut met peren.

🇬🇧 Guyana krijgt steun — van de VS, UK en Suriname

Guyana staat er niet alleen voor. De VS, Verenigd Koninkrijk, Brazilië, Caricom, en zelfs Suriname hebben zich uitgesproken tegen Venezuela’s claim.

Het VK stuurde in december 2023 het patrouilleschip HMS Trent naar Guyana. De VS noemt Venezuela’s acties “onverantwoord” en steunt Guyana diplomatiek én strategisch.

Suriname, dat zelf een grensgeschil heeft met Guyana over het Tigri-gebied, heeft zich duidelijk achter Guyana geschaard. Minister Mathoera benadrukte dat Venezuela’s claim ook Surinaams maritiem gebied raakt, inclusief blok 58, waar olie-exploratie gepland staat.

🇨🇳 En Venezuela? Die krijgt steun van China, Rusland en Iran

Maduro blijft overeind dankzij een strategisch netwerk van bondgenoten:

• China heeft een marine-hospitaalschip gestuurd naar Latijns-Amerika, officieel voor medische hulp, maar symbolisch als tegenwicht voor de Amerikaanse vloot.
• Er zijn meldingen van levering van tanks en wapens vanuit China, en gesprekken over J-10C gevechtsvliegtuigen.
• Rusland levert wapens en politieke dekking.
• Iran biedt technologische hulp en retorische steun.

Deze landen delen een anti-VS sentiment en gebruiken Venezuela als strategisch front in een multipolaire wereldorde.

🧭 Suriname’s positie: diplomatiek slim

Hoewel de NDP van Bouterse in het verleden warme banden had met Chávez en Maduro, is de vorige president Santokhi (VHP), die heeft gekozen voor diplomatieke pragmatiek en regionale stabiliteit.

Suriname:

• Steunt Guyana officieel
• Beschermt eigen maritieme belangen
• Bereidt zich humanitair voor op mogelijke vluchtelingen
• Blijft militair afzijdig

📌 Wat betekent dit voor ons?

Voor jongvolwassenen in Rotterdam, Paramaribo en Antwerpen is dit geen ver-van-mijn-bed-show. Het raakt:

• Postkoloniale erfenis: Essequibo was ooit Nederlands en daarna Brits, Suriname was Nederlands, en de grenzen zijn getekend door imperiale machten.
• Grondstoffenpolitiek: Olie, goud en water zijn inzetstukken in een spel dat draait om macht, niet alleen om recht.
• Mediaframing: TikTok, Telegram en staatsmedia spelen een rol in hoe we dit conflict beleven — en wie we geloven.

🧠 Tot slot: wat leren we hiervan?

Essequibo is meer dan een grensconflict. Het is een spiegel van hoe grondstoffen, geschiedenis en propaganda samenkomen in een wereld waar macht steeds minder transparant is.

En terwijl oorlogsschepen varen, milities zich ingraven en diplomaten hun woorden wegen, blijft één vraag hangen:

Wie tekent de grenzen — en wie mag ze herschrijven?