De Oorsprong van Halloween: 🎃🎃 Van Samhain tot Tegenwoordig

Rotterdam – De avond waarop de grens tussen de levenden en de doden vervaagt. Althans, dat geloofden de Kelten zo’n 2000 jaar geleden. Vandaag is Halloween een visueel spektakel vol pompoenen, kostuums en snoep — van de straten van Brooklyn tot de steegjes van Crooswijk. Maar hoe is dit feest ontstaan? Waarom vieren we het in Nederland, terwijl het hier vroeger nauwelijks bestond? En wat zegt Halloween over hoe we omgaan met traditie, commercie en verbeelding?

Welkom bij een duik in de geschiedenis, de cultuur en de Rotterdamse realiteit van Halloween. Geen oproep tot actie, geen griezelige clickbait — gewoon een eerlijke blik op een feest dat steeds meer mensen raakt, van Suriname tot Vlaanderen.

🕯️ Samhain: De Keltische oorsprong

Lang voordat Halloween een commercieel fenomeen werd, vierden de Kelten in Ierland en Schotland het feest Samhain. Dit vond plaats bij zonsondergang op 31 oktober en markeerde het einde van de zomer en het begin van de donkere winter.

De Kelten geloofden dat op deze nacht de sluier tussen de wereld van de levenden en de doden dun werd. Geesten konden terugkeren, en mensen verkleedden zich om zich te beschermen tegen kwade entiteiten. Grote vuren werden aangestoken, offers gebracht, en druïden — spirituele leiders — voerden rituelen uit op heilige heuvels.

Samhain was geen horrorfeest, maar een overgangsritueel. Een moment van reflectie, van contact met voorouders, en van spirituele voorbereiding op de winter.

✝️ Christelijke remix: All Hallows’ Eve

Toen het christendom zich verspreidde over Europa, probeerden missionarissen bestaande feesten te kerstenen. In de 8e eeuw stelde paus Gregorius III Allerheiligen vast op 1 november. De avond ervoor werd All Hallows’ Eve genoemd — later verbasterd tot Halloween.

In plaats van Samhain te verbieden, werd het ingekapseld in christelijke symboliek. De geesten werden zielen, de vuren werden kaarsen, en de maskers bleven — maar kregen een religieuze lading. Zo ontstond een hybride feest: deels heidens, deels christelijk, volledig mystiek.

🇺🇸 Amerikaanse transformatie

In de 19e eeuw migreerden veel Ieren en Schotten naar de Verenigde Staten, vooral na de Ierse hongersnood. Zij namen hun Samhain-tradities mee, die in Amerika evolueerden tot het moderne Halloween.

Daar werd het feest seculier en commercieel. Denk aan:

• Trick-or-treating: Kinderen gaan verkleed langs de deuren voor snoep.
• Jack-o’-lanterns: Pompoenen worden uitgehold en voorzien van griezelige gezichten.
• Verkleedpartijen: Van sexy heks tot bloederige zombie.
• Horrorfilms en decoraties: Halloween werd een visueel spektakel, gevoed door Hollywood en retail.

Halloween werd in de VS een feest van verbeelding, angst en consumptie — en dat sloeg aan.

🌍 Terug naar Europa — en Nederland

Pas vanaf de jaren ’90 begon Halloween in Nederland op te duiken. Via Amerikaanse films, series en supermarkten sijpelde het feest langzaam binnen. Eerst als niche, later als mainstream.

In Rotterdam zie je het nu overal:

• In Crooswijk organiseren buurtverenigingen trick-or-treat routes.
• In Delfshaven worden pompoenen uitgedeeld bij de voedselbank, als visuele traktatie.
• In het centrum vind je Halloweenfeesten in clubs, escape rooms en cafés.
• Op scholen wordt Halloween gebruikt als creatieve lesdag — van schminken tot verhalen schrijven.

Nederland had geen historische Halloweentraditie. Geen Samhain, geen All Hallows’ Eve. Maar het feest werd omarmd — niet vanwege religie, maar vanwege sfeer, verbeelding en verbinding.

🎭 Wat doen we in Nederland met Halloween?

Halloween in Nederland is een mix van kinderpret, visuele expressie en volwassen escapisme. Hier zijn de belangrijkste elementen:

Voor kinderen:

• Verkleedpartijen op school
• Trick-or-treat routes in kindvriendelijke wijken
• Pompoenen uithollen en versieren
• Spookverhalen en knutselactiviteiten

Voor volwassenen:

• Halloweenfeesten in clubs en cafés
• Horrorfilm-marathons
• Escape rooms en spookhuizen
• Verkleedwedstrijden met prijzen

Voor ondernemers:

• Supermarkten verkopen Halloweenproducten
• Tuincentra bieden pompoenen en decoratie aan
• Retail speelt in op de visuele hype

Halloween is geen religieus feest in Nederland. Het is een cultureel fenomeen — een moment van creativiteit, commercie en collectieve fantasie.

🧠 Waarom werkt Halloween hier?

Je zou denken: Nederland is nuchter, rationeel, protestants. Waarom slaan pompoenen en spoken hier aan?

Omdat Halloween inspeelt op iets universeels:

• De behoefte aan verbeelding: In een wereld van deadlines en data biedt Halloween een uitlaatklep.
• De kracht van visuele storytelling: Pompoenen, kostuums en decoraties maken abstracte thema’s tastbaar.
• De drang naar verbinding: Halloween is een buurtfeest, een groepsactiviteit, een moment van samenzijn.
• De aantrekkingskracht van het duistere: Angst is spannend. En in een veilige context — zoals Halloween — zelfs leuk.

Halloween is geen Amerikaanse invasie. Het is een spiegel van onze tijd: visueel, verbindend, en een beetje spooky.

🌍 Suriname en Vlaanderen: Hoe leeft Halloween daar?

In Suriname is Halloween vooral zichtbaar in Paramaribo, bij internationale scholen en expats. Lokale ondernemers spelen in op de hype met feesten en decoratie, maar het feest is nog geen volksfenomeen.

In Vlaanderen is Halloween breder ingeburgerd. Vooral in steden als Gent, Antwerpen en Leuven zie je trick-or-treat routes, pompoenmarkten en horroravonden. Vlaamse jeugd omarmt Halloween als creatief feest — los van religie, maar vol sfeer.

🌀 Van Samhain tot Soemo: Wat zegt Halloween over ons?

Halloween is geen vaststaand feest. Het is een spiegel — van tijd, plaats en cultuur.

• In de Keltische tijd was het een spirituele overgang.
• In de christelijke tijd werd het een religieuze voorbereiding.
• In de Amerikaanse tijd werd het een commercieel spektakel.
• In Rotterdam is het een visueel feest, een moment van samenzijn, een ode aan verbeelding.

En bij Soemo’s WijsNieuws? Daar is Halloween een kans om verhalen te vertellen. Over traditie, transformatie en de kracht van beeld. Over hoe een oud ritueel een nieuwe betekenis krijgt — van Ierland tot Crooswijk.

🎬 Tot slot: Wat blijft hangen?

Halloween is geen hype. Het is een fenomeen dat zich blijft aanpassen. In Nederland, Suriname en Vlaanderen groeit het feest — niet als religie, maar als ritueel van verbeelding.

Dus of je nu een pompoen uitholt, een masker opzet, of gewoon geniet van de sfeer: Halloween is van jou. Van ons. Van iedereen die durft te spelen met licht en schaduw.

En morgen? Dan is het november. Dan begint de winter. Maar vanavond — vanavond vieren we de sluier. Tussen werelden. Tussen mensen. Tussen verleden en toekomst.