Rotterdam – Terwijl de dagen hier korter worden en de kou langzaam binnensluipt, speelt zich in Oekraïne een winter af die veel zwaarder is dan wij ons in Nederland, België of Suriname kunnen voorstellen. Het land kampt niet alleen met een oorlog die al bijna vier jaar duurt, maar ook met een energiecrisis die miljoenen mensen in het donker en de kou zet. En achter de frontlinies gaat het niet alleen om tanks en drones, maar ook om graan, lithium en geopolitieke macht.
De frontlijn: terugtrekkingen en vertraagde opmars
De afgelopen maanden heeft Oekraïne terrein verloren. In de regio Zaporizhzhia moest het leger zich terugtrekken uit vijf dorpen, een verlies van ongeveer tien kilometer. In Donetsk, rond de stad Pokrovsk, staat het Oekraïense leger onder zware druk. Russische troepen claimen omsingeling, maar Kiev ontkent dat en zegt dat er nog steeds bevoorrading en tegenaanvallen plaatsvinden. Het beeld is dus dubbel: ja, er is sprake van inname, maar die verloopt traag en kost Rusland veel moeite.
Voor jonge mensen die via TikTok of Instagram beelden zien van omsingelde eenheden en massale overgaven, is het belangrijk om te weten dat dit vaak Russische propaganda is. Westerse media bevestigen wel terreinverlies, maar benadrukken dat Oekraïne nog steeds vecht en de Russische opmars vertraagt.
Advertentie
Vluchtelingenstromen richting Europa
Door deze verslechterde situatie is er opnieuw een golf van vluchtelingen op gang gekomen. In september 2025 kwamen er bijna 80.000 Oekraïners naar de EU, een stijging van 50% ten opzichte van augustus. Vooral Polen, Duitsland en Tsjechië merken dit direct, maar ook Nederland en België bereiden zich voor op meer opvang.
Het gaat niet alleen om mensen die hun huis verliezen, maar ook om gewonden en getraumatiseerden. Kinderen die bombardementen hebben meegemaakt, ouderen zonder medische zorg, en gezinnen die geen verwarming meer hebben. Voor landen als Nederland en België betekent dit dat opvangcentra opnieuw onder druk komen te staan en dat er meer vraag komt naar medische en psychologische hulp.
Energiecrisis: kou, water en donker
Een van de grootste problemen voor Oekraïne deze winter is de energievoorziening. Russische aanvallen hebben elektriciteitscentrales en netwerken grotendeels verwoest. In veel regio’s is er dagelijks 8 tot 16 uur geen stroom. Zonder elektriciteit werken ook waterpompen en verwarmingssystemen niet.
Dat betekent dat miljoenen mensen letterlijk in de kou zitten. In Nederland of België is het al vervelend als de verwarming een dag uitvalt, maar in Oekraïne kan de temperatuur ’s nachts makkelijk naar -10 graden zakken. Voor ouderen en kinderen is dat levensgevaarlijk. Internationale hulporganisaties sturen generatoren, mobiele verwarmingsunits en dekens, maar de schaal van het probleem is enorm.
Waar draait de strijd om?
Naast geopolitiek en territorium gaat de oorlog ook om natuurlijke hulpbronnen. Oekraïne bezit enorme voorraden lithium, titanium en zeldzame aardmetalen – grondstoffen die essentieel zijn voor batterijen, elektrische auto’s en hightech-industrie. Daarnaast is het land een van de grootste graanexporteurs ter wereld.
Voor Rusland betekent controle over deze regio’s economische macht en industriële capaciteit. Voor de EU en de VS zijn deze grondstoffen cruciaal voor de energietransitie en technologische ontwikkeling. Senator Lindsey Graham uit de VS zei eerder dat er “biljoenen dollars aan mineralen” in de Oekraïense grond zitten. Niet voor niets hebben de VS en Oekraïne een overeenkomst gesloten waarbij Washington eerste recht op winst krijgt uit een investeringsfonds voor natuurlijke hulpbronnen.
EU versus VS: wie heeft het meeste belang?
De belangen van de EU en de VS overlappen, maar zijn niet identiek.
- EU: wil vooral energiezekerheid, voedselzekerheid en stabiliteit dicht bij huis. Oekraïne fungeert als buffer tegen Russische invloed.
- VS: heeft directe economische belangen via grondstoffen en profiteert van wapenleveringen. Daarnaast ziet Washington Oekraïne als frontlijn in de bredere machtsstrijd met Moskou.
Economisch gezien lijkt de VS het meeste voordeel te halen, terwijl de EU vooral noodgedwongen handelt om zijn eigen veiligheid en energievoorziening te beschermen.
NAVO: defensie of aanval?
Sinds de jaren ’90 is de NAVO niet meer alleen een defensieve alliantie. Interventies in Kosovo, Afghanistan en Libië laten zien dat de organisatie ook buiten eigen grondgebied optreedt. In Oekraïne grijpt de NAVO niet direct militair in, omdat het land geen lid is. Toch levert de alliantie miljarden aan wapens en versterkt ze de oostflank.
Er zijn plannen voor een internationale vredesmacht zodra er een bestand komt. 26 landen hebben al aangegeven bereid te zijn troepen te sturen om Oekraïne te beschermen tegen nieuwe Russische agressie. Een directe interventie tijdens de oorlog blijft onwaarschijnlijk, omdat dat een rechtstreekse oorlog met Rusland zou betekenen.
Narratieven: Maidan en regime change
Een belangrijk twistpunt in de discussie is de oorsprong van de oorlog.
- Westerse visie: de Maidan-opstand van 2013–2014 was een volksbeweging tegen corruptie en voor aansluiting bij Europa.
- Russische visie: het was een door het Westen georkestreerde regime change, vergelijkbaar met eerdere interventies in Iran en Indonesië.
Deze twee narratieven bestaan naast elkaar en kleuren de manier waarop mensen naar de huidige oorlog kijken. Voor Oekraïners was Maidan een strijd voor democratie, voor Rusland een coup die de geopolitieke balans verstoorde.
Kan Oekraïne verloren gebied terugwinnen?
Militair gezien is er een kans dat Oekraïne delen van het verloren gebied herwint, vooral met westerse steun en technologische innovaties. President Trump en NAVO-leiders hebben beloofd dat Oekraïne kan rekenen op “enorme aantallen” wapens. Toch is de realiteit dat Rusland ongeveer 20% van Oekraïne controleert, inclusief strategische regio’s.
Veel analisten verwachten dat de oorlog uiteindelijk eindigt aan de onderhandelingstafel. Een volledige herovering van alle gebieden, inclusief de Krim, lijkt weinig waarschijnlijk. Het meest realistische scenario is een gedeeltelijke herovering gecombineerd met diplomatie.
De menselijke dimensie
Voor de bevolking is dit allemaal geen geopolitiek spel, maar dagelijkse realiteit.
- Kinderen groeien op met bombardementen en stroomuitval.
- Ouderen moeten de winter door zonder verwarming.
- Gezinnen vluchten naar Europa op zoek naar veiligheid.
In Nederland en België betekent dit dat opvangcentra meer aanvragen krijgen en dat ziekenhuizen en psychologische diensten zich moeten voorbereiden op nieuwe instroom. Voor Suriname, waar veel mensen familie hebben in Nederland en België, is dit een verhaal dat via diaspora en nieuws direct voelbaar wordt.
Winter 2025: de zwaarste tot nu toe
Alles wijst erop dat deze winter de zwaarste wordt sinds het begin van de oorlog. Met temperaturen die ver onder nul zakken, een kapotte energie-infrastructuur en voortdurende bombardementen, staat Oekraïne voor een humanitaire crisis.
Voor Europa betekent dit meer vluchtelingen, hogere energieprijzen en een voortdurende geopolitieke strijd. Voor de VS betekent het economische kansen en strategische invloed. Voor Rusland betekent het dat de druk op Oekraïne toeneemt, maar ook dat de eigen economie en bevolking steeds meer onder spanning komen te staan.
Slot
De oorlog in Oekraïne is dus veel meer dan een strijd om dorpen en steden. Het gaat om grondstoffen, geopolitiek, energie en de toekomst van Europa. Voor jongvolwassenen in Rotterdam, Paramaribo of Antwerpen is het misschien een ver-van-mijn-bed-show, maar de gevolgen – van energieprijzen tot vluchtelingenstromen – raken ons allemaal.
Terwijl wij hier klagen over een natte winterdag, vechten miljoenen Oekraïners tegen kou, honger en bombardementen. En achter de schermen vechten grootmachten om lithium, graan en geopolitieke invloed. De uitkomst van die strijd zal niet alleen Oekraïne, maar ook de wereld van de komende decennia bepalen.
Soemo’s WijsNieuws 
Plaats een reactie