Koppigheid vs. Samenwerking: De Nieuwe Wereldorde

Rotterdam – Je loopt door Crooswijk, regen in de lucht, benzinegeur langs de weg, en ergens uit een speaker knalt reggae. Het ritme zegt je dat de wereld schuift. Macht, verzet, vrijheid – dat zijn geen slogans, dat is wat je voelt. Vandaag zie je het overal: China groeit, Amerika wankelt, Rusland houdt stand, Europa snijdt zichzelf, Afrika kiest zijn eigen weg. Rotterdam voelt dat direct, want deze stad is een haven, een spiegel, een plek waar de wereld altijd binnenkomt.

China’s sprong vooruit

China, ooit weggezet als fabriek van goedkope spullen, staat nu met eigen technologie, eigen chips, eigen infrastructuurprojecten. Ze bouwen alternatieven voor ASML, en dat raakt ons hier in Nederland direct. Want ASML is niet zomaar een bedrijf, het is een symbool van onze high‑tech trots. Maar China zegt: wij doen het zelf, wij laten ons niet langer gijzelen door exportverboden en dreiging. Nederland dacht veilig te zitten met een monopolie, maar straks blijkt dat de wereld niet meer wacht.

Het tempo waarin China investeert in eigen kennis en infrastructuur is ongekend. Van hogesnelheidstreinen tot satellieten, van kunstmatige intelligentie tot energieopslag: het land wil niet langer afhankelijk zijn van het Westen. En dat is meer dan technologie. Het is een politieke boodschap: wij zijn niet langer de fabriek van de wereld, wij zijn een macht die zelf bepaalt.

China’s Belt and Road Initiative laat dat zien. Havens in Afrika, spoorlijnen in Oost‑Europa, deals in Latijns‑Amerika. Het is een web van infrastructuur dat landen bindt aan Beijing. En dat web is sterker dan dreiging, sterker dan sancties. Het is de logica van samenwerking, van wederzijdse belangen.

Rusland houdt stand

Rusland, dat door sancties zou instorten, staat nog steeds overeind. Ze verkopen hun olie en gas niet meer aan Europa, maar aan China, India, Afrika. Ze verleggen hun invloed, sluiten deals, sturen huurlingen. Europa betaalt de prijs: energie duur, industrie verzwakt, verdeeldheid groot. Het uitbreidingsproject richting Oekraïne, ooit gepresenteerd als een stap naar vrijheid, blijkt een stap te ver.

Rusland laat zien dat koppigheid ook kracht kan zijn: weigeren te buigen, weigeren te verdwijnen. En dat heeft gevolgen voor iedereen die dacht dat sancties een wapen waren dat landen kon breken. In de straten van Moskou brandt nog steeds licht, in de fabrieken draait nog steeds productie, en in de diplomatieke zalen wordt nog steeds onderhandeld.

Voor Rotterdam betekent dit dat de schepen die vroeger gas en olie brachten nu andere routes varen. Dat de haven nieuwe stromen ziet, nieuwe partners, nieuwe deals. Het laat zien dat macht niet verdwijnt door dreiging, maar verschuift door koppigheid.

Amerika’s misrekening

Amerika dacht dat dreigen nog werkte. Dat Venezuela wel zou buigen. Dat China wel zou stoppen. Dat Afrika wel zou luisteren. Maar de wereld van nu is niet meer de wereld van 1991. Dreigen werkt niet meer. Sancties werken niet meer. Regime change werkt niet meer.

Het Westen heeft te lang gedacht dat macht vanzelfsprekend was. Maar de cijfers liegen niet: landen kiezen hun eigen pad, hun eigen partners, hun eigen toekomst. Amerika ziet hoe invloed weglekt, hoe bondgenoten twijfelen, hoe nieuwe allianties ontstaan.

In Latijns‑Amerika zie je dat scherp. Venezuela weigert te buigen, Cuba blijft overeind, Brazilië zoekt eigen wegen. Amerika’s dreiging klinkt hol, want de regio weet dat er alternatieven zijn. China investeert, Rusland levert wapens, en lokale leiders zeggen: wij kiezen zelf.

Europa snijdt zichzelf

Europa dacht dat ze Rusland konden isoleren, maar is vooral zichzelf tegengekomen. Energieprijzen door het dak, industrie die kraakt, politieke verdeeldheid die steeds harder voelbaar wordt. Het is alsof je een deur dichtgooit en pas daarna beseft dat je eigen jas nog tussen de scharnieren zit.

Duitsland ziet zijn industrie verzwakken, Frankrijk worstelt met protesten, Nederland voelt de druk in de haven. Europa’s koppigheid kost banen, kost vertrouwen, kost stabiliteit. En dat voelen we hier in Rotterdam, waar de haven afhankelijk is van handel, van energie, van doorstroming.

Rotterdam als spiegel

In Rotterdam voel je dat. In Delfshaven, in Crooswijk, in de metro, in de gesprekken op straat. Want deze stad is gebouwd op migratie, op handel, op verhalen van ver. Wij weten dat macht nooit eeuwig is. Wij hebben gezien hoe koloniale rijken vielen, hoe industrieën verdwenen, hoe generaties kwamen en gingen.

En nu zien we opnieuw hoe de wereld draait. Niet langzaam, maar met een ruk. Alsof iemand de plaat heeft omgedraaid en wij ineens op de B‑kant staan. Rotterdam is een spiegel van de wereld: wat hier binnenkomt, laat zien hoe de wereld verandert.

Regime change als patroon

Het Westen dacht dat ze met regime change hun macht konden behouden. Kijk naar Iran in 1953, Mosaddeq afgezet met hulp van CIA en MI6. Kijk naar Oekraïne in 2014, Euromaidan, protesten die uitgroeiden tot een machtswisseling. Kijk naar Venezuela, bedreigd en gesanctioneerd, maar niet gebroken.

Kijk naar Afrika, waar Frankrijk en Europa hun invloed verliezen, en waar China en Rusland nu deals sluiten, infrastructuur bouwen, militaire steun geven. Het patroon is duidelijk: telkens weer probeert het Westen macht te behouden door regeringen te vervangen, maar telkens weer blijkt dat de straat, de bevolking, de regio zelf een andere koers kiest.

Afrika kiest zijn weg

In de Sahel zie je hoe Frankrijk zijn grip verliest. Mali, Burkina Faso, Niger – landen die zeggen: wij kiezen zelf. Rusland levert wapens, China bouwt wegen, en Europa kijkt toe. In Congo zie je hoe Chinese bedrijven mijnen uitbaten, hoe infrastructuurprojecten steden veranderen.

Afrika kiest zijn weg, en dat is een weg die niet langer afhankelijk is van Parijs of Brussel. Het is een weg die zegt: wij zijn geen pionnen, wij zijn spelers. En dat verandert de wereldorde.

De straat weet beter

De straat voelt dat dreigen niet werkt. De straat voelt dat samenwerken, concurreren, investeren de enige weg is. Dreigen leidt tot verlies van invloed, tot isolatie, tot koppigheid die zichzelf pijn doet. En dat is wat we nu zien: een Westen dat koppig blijft, dat weigert toe te geven dat de wereld multipolair is geworden.

Reggae en verzet

Vrijheid en rechtvaardigheid komen niet van dreiging, maar van samenwerking. Het ritme van reggae, de stem van Bob Marley die zei: “Emancipate yourself from mental slavery.” Dat is geen slogan, dat is een opdracht. Onderdrukking en uitbuiting eindigen altijd in verzet.

Dit moment, dit kantelpunt, is groter dan politiek alleen. Het gaat over de ziel van de wereld, over de vraag of we blijven vasthouden aan oude hegemonie of dat we durven toe te geven dat macht gedeeld moet worden.

Koppigheid als val

Als ze dat niet doen, verliezen ze nog meer. Dan verliest Nederland zijn ASML‑trots, dan verliest Europa zijn industrie, dan verliest Amerika zijn invloed in Latijns‑Amerika en Afrika. Dan blijft alleen koppigheid over, en koppigheid is geen strategie, koppigheid is een val.

De cijfers liegen niet

En wij hier, scherp, met Rotterdamse tongval en energie van de straat, zeggen: het is tijd om toe te geven. Het is tijd om te erkennen dat de wereld veranderd is. Het is tijd om te stoppen met dreigen en te beginnen met concurreren, met samenwerken, met respect.

Want de cijfers liegen niet, de straat liegt niet, de geschiedenis liegt niet. Macht breekt altijd, en wie weigert toe te geven, breekt harder.

Tijd om toe te geven

Stoppen met dreigen, erkennen dat macht gedeeld moet worden, kiezen voor respect en samenwerking. Dat is de boodschap die onder onze voeten klinkt, in Rotterdam, in Suriname, in Vlaanderen, in de Caraïben. Het is geen theorie, het is geen complot, het is de realiteit die je voelt als je door de stad loopt en de gesprekken opvangt.

Het Westen kan blijven vasthouden, maar de straat weet beter: macht is tijdelijk, vrijheid is noodzakelijk, en verzet is onvermijdelijk.