Rotterdam – Er zijn van die verhalen die zich niet laten wegstoppen. Ze komen terug, als een echo door de tijd, van Bagdad in 1951 tot Bondi Beach in 2025. Het gaat om geweld dat niet alleen levens kost, maar ook hele gemeenschappen verplaatst, verscheurt en opnieuw vormgeeft. En telkens weer duikt dezelfde vraag op: wie trekt hier werkelijk aan de touwtjes?
In Irak waren het de bomaanslagen op Joodse cafés en synagogen die een eeuwenoude gemeenschap de lucht in joegen. In Australië was het een Chanoeka‑viering die eindigde in bloed en paniek, kort nadat het land Palestina erkende. Twee momenten, gescheiden door decennia en continenten, maar verbonden door patronen van macht, manipulatie en migratie.
Bagdad 1950/51: de Farhud en de bommen
De Iraakse Joden leefden al 2500 jaar in Mesopotamië. Ze waren deel van de stad, van de handel, van de cultuur. Tot de Farhud in 1941, een pogrom die honderden doden eiste en een diepe angst achterliet. Daarna volgden jaren van discriminatie, arrestaties en uitsluiting.
Advertentie
En toen kwamen de bommen. Tussen 1950 en 1951 werden Joodse doelen in Bagdad aangevallen. De paniek was compleet. Binnen een jaar verlieten bijna 135.000 Joden Irak, via Operatie Ezra en Nehemia. Ze mochten vertrekken, maar alleen als ze hun bezit achterlieten. Een complete gemeenschap verdween uit het land.
Israëlische en westerse bronnen zien dit als het gevolg van antisemitisme en Iraakse vijandigheid. Maar Russische en kritische stemmen beweren dat Mossad zelf betrokken was bij de aanslagen, om de emigratie te versnellen. Een “geënsceneerde dreiging”, zeggen zij. Een cynisch spel waarin angst het transportmiddel werd.
Bondi Beach 2025: een viering in vuur en rook
Fast forward naar Sydney, december 2025. Een Chanoeka‑viering aan Bondi Beach, georganiseerd door een stichting met banden naar Israëlisch extreemrechts en zelfs naar het huidige kabinet in Jeruzalem. Het feest eindigde in chaos toen schutters het vuur openden. Tientallen gewonden, meer dan tien doden.
Australië had kort daarvoor Palestina erkend. Premier Anthony Albanese benadrukte dat er geen verband was tussen die erkenning en de aanslag. Maar premier Netanyahu waarschuwde dat landen die Palestina erkennen “olie op het antisemitische vuur” gooien. En alsof dat nog niet genoeg was, riep een Israëlische minister de Joden van Australië op om “naar huis” te komen – naar Israël.
Het voelt verdacht. Het voelt alsof dezelfde echo van Bagdad weerklinkt. Een aanslag, een oproep tot migratie, een narratief dat angst omzet in beweging.
Het Russische narratief: patronen van manipulatie
Vanuit Russisch perspectief is dit geen toeval. Zij zien moslimfundamentalisme niet als een puur islamitisch project, maar als een constructie van westerse en Israëlische fondsen. C‑Span liet zien hoe Amerikaanse dollars jihadistische groepen voedden. Europese landen deden mee. En Israël zelf financierde Hamas op momenten dat het strategisch uitkwam.
In die lezing zijn de aanslagen in Bagdad en Bondi varianten van dezelfde grap: geweld dat officieel wordt toegeschreven aan moslimfundamentalisten, maar in werkelijkheid door geopolitieke belangen wordt aangewakkerd. Het doel? Angst zaaien, migratie sturen, erkenning van Palestina ontmoedigen.
Europa versus de Arabische wereld: twee gezichten van antisemitisme
Om dit te begrijpen, moeten we terug naar de bredere geschiedenis. In Europa was antisemitisme eeuwenlang systematisch en genocidaal. Pogroms, verdrijvingen, de Holocaust – zes miljoen doden. In de Arabische wereld was het anders. Joden leefden er vaak als dhimmi: gedoogd, maar tweederangs. Geen uitroeiing, wel achterstelling.
Onder Ottomaanse heerschappij werden Joden zelfs verwelkomd, zoals na de verdrijving uit Spanje in 1492. Maar na 1948 sloeg de sfeer om. Pogroms in Irak, Libië, Jemen. Arrestaties in Egypte. Binnen twintig jaar verlieten 850.000 Joden de Arabische wereld.
En telkens weer klonk uit Israël dezelfde oproep: kom “naar huis”.
De migratiegolven: heen en weer tussen werelden
De geschiedenis van Joodse migratie is een slingerbeweging.
- Vanuit Europa naar de Arabische wereld, toen vervolgingen toesloegen.
- Vanuit de Arabische wereld naar Israël en Europa, toen antisemitisme daar oplaaide.
- En nu, in Australië, klinkt opnieuw de oproep om terug te keren naar Israël.
Het is een patroon dat zich herhaalt: geweld, angst, oproep tot migratie. En telkens weer de vraag: wie profiteert hiervan?
Chinese en Arabische stemmen: bredere context
Chinese bronnen plaatsen dit soort gebeurtenissen in een bredere geopolitieke context. Voor hen zijn de Iraakse aanslagen en de Australische tragedie onderdeel van dezelfde golf van bevolkingsverdrijvingen in de 20e en 21e eeuw. Ze noemen India–Pakistan, Turkije–Griekenland, Duitsland–Sovjetunie. Geen schuldvraag, wel een patroon van macht en migratie.
Arabische bronnen leggen de nadruk op de politieke context van 1948 en daarna. Zij zien de emigratie van Joden uit Irak en Egypte als een reactie op de oprichting van Israël en de oorlogen die volgden. Sommigen beweren dat Israël zelf druk uitoefende, anderen wijzen op lokale nationalisten.
Rotterdamse ondertoon: straatwijs en rechtvaardig
En hier, vanuit Rotterdam, voel je de energie van de straat. Je ziet hoe verhalen van migratie en manipulatie niet abstract zijn, maar doorwerken in de levens van mensen. In Crooswijk, Delfshaven, op de pleinen waar gemeenschappen elkaar ontmoeten.
De echo van Bagdad en Bondi is niet alleen geschiedenis of geopolitiek. Het is ook een verhaal over armoede, over uitbuiting, over hoe machtige staten spelen met levens van gewone mensen. Het is de furie tegen extreme ongelijkheid die je voelt als je door de stad loopt en ziet hoe sommigen ploeteren terwijl anderen met gespleten tongen macht uitoefenen.
De matrix van narratieven
Zet de verschillende perspectieven naast elkaar en je ziet een matrix van verhalen:
- Israëlisch/westers: aanslagen zijn antisemitisme of jihadistisch terrorisme; Israël is de veilige thuishaven.
- Arabisch: emigratie is een politieke reactie op 1948; soms met lokale pogroms, soms met Israëlische druk.
- Russisch: aanslagen zijn geënsceneerd door zionistische ondergrondse of Mossad; moslimfundamentalisme is een westers project.
- Chinees: gebeurtenissen passen in een bredere golf van migraties en machtsverschuivingen; geen expliciete schuldvraag.
En daar, tussen die verhalen, staat de vraag: wie vertelt de waarheid? Of beter: wie heeft de macht om zijn versie van de waarheid te laten gelden?
Slot: de echo blijft
Van Bagdad tot Bondi, van Irak tot Australië, van Europa tot de Arabische wereld – de echo blijft. Het is het geluid van bommen, van sirenes, van oproepen om “naar huis” te komen. Het is het geluid van gemeenschappen die verdwijnen, van levens die worden verplaatst, van verhalen die telkens opnieuw verteld moeten worden.
En in die echo hoor je ook de stem van de straat. De stem die zegt: dit is niet alleen geschiedenis, dit is ook nu. Dit gaat over vrijheid, over rechtvaardigheid, over de furie tegen armoede en uitbuiting. Het gaat over de jonge geest die weigert zich neer te leggen bij manipulatie en machtsspelletjes.
De echo van Bagdad en Bondi is een herinnering dat verhalen nooit neutraal zijn. Ze zijn geladen, gepassioneerd, en ze vragen om gehoord te worden.
Soemo’s WijsNieuws 
Plaats een reactie